Groenadvies Amsterdam over groeiplaatsen in een stedelijke omgeving

Al het leven van de planten begint onder de grond, dus de bodem is van heel groot belang. Directeur en mede-eigenaar Bart Stoffer van Groenadvies Amsterdam bv. “Het is een open deur, maar de groeiplaats is essentieel vooral in de stedelijke omgeving waar wortels de ruimte moeten delen met kabels, leidingen en funderingen.”

Stoffer: “De bodem moet redelijk luchtig zijn, voldoende vocht en voeding bevatten en goed toegankelijk zijn voor zuurstof. Dat is in een stad moeilijk; een verhard maaiveld en een verdichte ondergrond. In vooral West-Nederland staat het grondwater hoog en is er dus verticaal gezien weinig ontwikkelingsruimte. In de breedte lukt het vaak ook niet; door kabels, leidingen en funderingen.

Maar het is volgens Stoffer niet onmogelijk. “Maar dan graag het liefst zo vroeg mogelijk rekening houden met de vereiste ondergrondse ruimte; het uiteindelijke formaat van de boom bepaalt de grootte van de groeiplaats. Ik zou willen dat daar waar je kabel- en leidingentracés in de openbare ruimte intekent, je ook rekening houdt met groeiruimte voor wortels. Dat gebeurt vaak niet, omdat groeiplaatsen pas op het laatst worden bedacht. We houden rekening met water, stroom, gas en vandaag de dag ook met glasvezel. Ook de uitbreidingen van bestaande leidingen hebben prioriteit, doordat de vraag naar meer woningen blijft stijgen. Het is lastig om nog ruimte te vinden, ook ondergronds.”

Stoffer: “Er zijn veel oplossingen beschikbaar voor kwalitatief goede groeiplaatsen waarbij de verticale belasting op het maaiveld wordt overgebracht op de bodem onder de groeiruimte. Zo’n veertig jaar geleden werd ‘bomenzand’ bedacht als compromis tussen draagkracht en voeding. Later kwamen bunker-achtige constructies zonder dit compromis maar met een stevige ruimteclaim als gevolg. Inmiddels zijn er tussen deze uitersten veel producten te vinden van kunststof ‘kratjes’ en ‘paddenstoelen’, tot veel soorten granulaat.”

“Wij adviseren over de mogelijkheden en oplossingen voor het inpassen van groen in het ontwerp naast bestaande of nieuwe tracés. Het zou goed zijn als er in het ontwerp tijdig rekening wordt gehouden met de ondergrondse groeiruimte voor de bomen; een tracé voor boomwortels naast die voor kabels en leidingen. Op die manier is deze ruimte gereserveerd, gelijkwaardig aan de overige voorzieningen. Zorg er dan ook voor dat de boomwortels niet buiten de groeiplaats kunnen groeien. Graafwerk voor herstel van bestaande of de aanleg van nieuwe leidingen gebeurt dan buiten de beworteling waardoor wortelschade wordt voorkomen. Het wordt nu, veertig jaar na de introductie van bomenzand toch wel eens tijd dat het groen in de openbare ruimte een volwaardige en gelijkwaardige plaats krijgt en niet langer de vreemde eend in de bijt is”.