Brussel Mobiliteit zet in op slim gietsysteem voor bomen

Remedie tegen dreigend watertekort en ziektes

Mobiliteit Brussel staat in voor de mobiliteitsstrategieën en inrichtingsprojecten binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Ook openbaar groen valt onder haar bevoegdheid. Op dit vlak zag de organisatie zich, zoals vele andere Europese steden, voor een aantal uitdagingen gesteld. Veel bomen in de stad krijgen te lijden onder de opwarming van ons klimaat, watertekort, verharding en nieuwe oprukkende ziektes en schadelijke insecten. Voor de watervoorziening van de bomen stelde Mobiliteit Brussel recent een nieuw en geautomatiseerd gietsysteem in werking.

Belangrijke keuzes

Brussel telt ruim 32.000 bomen op de openbare ruimte en langs de gewestelijke wegen. De opvolging en het onderhoud van deze bomen nopen steeds tot belangrijke keuzes. Welke bomen moeten geveld en vervangen worden, en welke zijn nog te redden? Moeten deze zwakke exemplaren punctueel en individueel geveld en vervangen worden, of moeten alle bomen in eenzelfde laan gelijktijdig aangepakt worden?

Monocultuur of diversifiëren?

Om het overzetten van ziektes te voorkomen, werd in een aantal Europese steden er reeds voor geopteerd om in eenzelfde straat verschillende boomrassen aan te planten. De meeste ziektes treffen immers vooral eenzelfde boomras. Diversifiëren in boomrassen zou wel eens de norm kunnen worden in de toekomst.

Momenteel stelt zich bijvoorbeeld een belangrijk probleem bij de kastanjebomen. ‘Kastanjekanker’ is een erg besmettelijke en fatale ziekte, die de bomen onherroepelijk kapotmaakt. Een van de basisvereisten voor gezonde stadsbomen is echter het voorzien van voldoende water, niet te veel maar ook niet te weinig. Met dit doel voor ogen werd een geautomatiseerd gietsysteem op punt gesteld.

Het plaatsen van de tensiometrische sondes. (Copyright GOB)

Tensiometrische sondes

Momenteel zijn reeds honderden bomen voorzien van tensiometrische sondes, die de vochtigheid van hun standplaats aanhoudend monitoren. Deze sondes meten de waterbehoefte van de bomen, afhankelijk van hun fysiologie en het klimaat, evenals de beschikbare hoeveelheid water in de bodem. De gegevens van deze metingen worden doorgestuurd naar een applicatie waarmee de administratie de planten regelmatig kan opvolgen en die verwittigingen uitstuurt op basis waarvan de individuele gietbeurten gepland worden. Er werd tevens beslist om elke nieuw aangeplante boom van dit systeem te voorzien.

Water besparen

In normale omstandigheden vergt elke boom ongeveer 120 liter water per gietbeurt. Dankzij de sondes kunnen in deze tijden van waterschaarste aanzienlijke hoeveelheden water bespaard worden. Een boom moet vooral water krijgen wanneer hij het echt nodig heeft. Een boom die te veel water krijgt, stikt en stopt immers zijn wortelactiviteit. Overdaad schaadt zeker op vlak van watertoediening. Zo zorgen de sondes ervoor dat elke boom de benodigde hoeveelheid water krijgt en dat er toch geen water nodeloos verspild wordt.

In 2020 profiteren al ruim 560 bomen van deze technologie en momenteel worden eveneens bijkomende projecten ontwikkeld. Enkele recent gerealiseerde of op korte termijn geplande voorbeelden vinden we terug aan de Steenweg op Bergen, de Pol Burysquare, de Docks-ovonde, de Hallepoort, de Olympische Dreef, de Regentlaan en de Henri Simonetlaan.

Efficiënt onderhoud

Dankzij een cartografisch beheerssysteem met geolokalisatie, kan Brussel Mobiliteit de kenmerken en de toestand opvolgen van elke boom langs de gewestelijke wegen en op de openbare ruimte. Dit verhoogt de efficiëntie van de opvolging en het onderhoud aanzienlijk en laat toe om zeer gerichte acties te ondernemen. Verdere klimatologische wijzigingen in onze regio nopen alvast tot alertheid en daar dragen deze sondes sterk toe bij. Hun real time informatie leidt tot de juiste beslissingen, laat snel reageren toe en draagt dus wezenlijk bij tot het behoud van het bomenbestand in Brussel en mogelijk ook in andere steden van het land.