Multifunctioneel groen dak op rijksmonument. Groene oase in de stad

Op het dak van congres- en concertgebouw de Doelen in Rotterdam realiseerde Van der Tol B.V. een multifunctionele daktuin van zo’n 2.500 m2. Het is de eerste keer dat een groot gemeentelijk gebouw en rijksmonument in de stad een multifunctioneel dak van deze omvang krijgt.

Van der Tol bestaat inmiddels al ruim 75 jaar en werkt aan het klimaatbestendiger maken van de steden in de Randstad, ook wel de Ecostad genoemd. “We kijken hoe we de steden leefbaarder en groener kunnen maken en oplossingen kunnen bieden voor huidige problematieken”, vertelt Wessel Peek, calculator en werkvoorbereider bij Van der Tol. “Zoals de gevolgen van klimaatverandering. Door de hevige regenbuien van de laatste jaren wordt het riool enorm belast. Door het inzetten van slimme technieken bij daktuinen kan het regenwater gebufferd, hergebruikt of vertraagd afgevoerd worden.” 

Bij gebouwen met een bitumen dakbedekking is de hemelwaterafvoer vaak direct aangesloten op het riool. Door groene daken toe te passen, kan het water onder andere vertraagd afgevoerd worden. Hierdoor wordt het riool minder belast.

De vraag naar daktuinen neemt de laatste jaren toe. En dat is logisch, vindt Peek. “Veel gemeenten stellen tegenwoordig eisen aan waterberging bij zowel bestaande als nieuwe gebouwen. Dat is weer een extra uitdaging voor onze opdrachtgevers. Wij ondersteunen hen daar
graag bij en hebben hier verschillende oplossingen voor.” 

Na het winnen van de aanbesteding van de gemeente Rotterdam, ging het project eind september 2021 van start. “Ter voorbereiding van de aanleg van de daktuin heeft de gemeente het gehele dak voorzien van een isolatielaag en dakbedekking. Wij realiseerden ‘dijkjes’ op het dak. Binnen de dijkjes zijn retentiekratten geplaatst waardoor het 300 m³ aan water kan opslaan. Dit wordt gebruikt als waterbuffer voor de beplanting. Hoger gelegen daken van het concertgebouw lozen het hemelwater in de retentiekratten. Er zijn meerdere dakvlakken, waarbij er verschillende hoogtes retentiekratten zijn gebruikt. Op elk dakvlak is er een Meteo Active systeem van Zinco geïnstalleerd. Dit datagestuurde watermanagementsysteem anticipeert op de weersvoorspelling en de waterstand. Het lozen van regenwater gebeurt alleen als het riool niet belast wordt.”

Bijzonder is de grote variatie aan planten. Er zijn verschillende soorten inheemse kruiden, bollen, siergrassen, vaste planten en heesters geplant. De begroeiing trekt bijen, vlinders en vogels aan. Ook zijn er vijf insectenhotels met verschillende nestkastjes voor vogels geplaatst, met een totale oppervlakte van 31m². Op het dak zijn enkele waterpoelen voor vogels en insecten, hierdoor wordt het toegepaste waterbuffersysteem zichtbaar. Aan de Schouwburgpleinzijde ligt een duurzame, bamboe vlonder van 480 m² met daarop een 31 meter lange zitbank, bestemd voor educatieve en sociale activiteiten. Om de bamboe vlonder en de bezoekers te kunnen dragen is er een enorme staalconstructie van circa 40 ton op het dak geplaatst. Peek: “Een mooi ‘staaltje’ engineering om dit te kunnen realiseren op een dak waar het in oorsprong niet geschikt voor is. Hiervoor is fijn samengewerkt met
GKB Staalwerk.” 

Het ontwerp voor het dak is van Kraaijvanger Architecten. Het beplantingsplan werd gemaakt door Deltavormgroep in samenwerking met Cruydt Hoeck.

Een daktuin heeft veel voordelen. Zo heeft die een isolerende werking: hierdoor is het zomers koeler in het concertgebouw. De daktuin draagt daarnaast bij aan het verbeteren van de biodiversiteit in de stad. Ook voor omwonenden heeft het een voordeel: het maakt immers wel verschil of je uitkijkt op een bitumen dak of op een groene oase.

Het vergt uiteraard wel enig onderhoud: zowel de daktuin als het watermanagementsysteem moet jaarlijks onderhouden worden, hierdoor blijft de daktuin in goede conditie.

Peek is erg tevreden met het resultaat. “Het was prettig samenwerken met de betrokken partijen. De beplanting is nu nog klein, maar dit zal zich snel ontwikkelen naar een groene oase. De vlonder is hierbij een echte eyecatcher.”