Vergroeningsprogramma voor versteende woonwijken in Den Haag

Zo`n zes jaar geleden zette Den Haag zich op de kaart door als eerste gemeente van Nederland beleid te ontwikkelen voor Natuurinclusief Bouwen. Een initiatief dat op grote schaal navolging vond in andere steden én op landelijk niveau. Sindsdien heeft de gemeente ook ander toonaangevend beleid en talrijke projecten gerealiseerd, die de stad niet alleen meer groen en natuurinclusief, maar ook meer klimaatbestendig en leefbaar maken. Eén ervan is het wijkpark Cromvliet in Laak. Een iconisch project, vinden Wiebke Klemm en Ralph Pitlo, senior beleidsmedewerkers bij de gemeente. “Dit initiatief is echt een katalysator geweest voor nieuwe groen- en klimaatadaptatieprojecten binnen de gemeente.”

Om te komen tot een leefbare, toekomstbestendige stad, neemt Den Haag diverse maatregelen. “Van belang is dat je op verschillende schaalniveaus kijkt naar vergroening van de stad en het oppakt samen met de bewoners,” benadrukt Klemm. “Op het hoogste schaalniveau gaat het om het bewaren van de waardevolle natuur aan de stadsranden, de Natura 2000 gebieden en het Nationaal Park Hollandse Duinen. In de stad versterken we de grote groenstructuren en de typisch Haagse lange lijnen parallel aan de kust, en vergroenen we de woonwijken. Op het laagste schaalniveau stimuleren wij bewoners hun tuinen en daken te vergroenen. Zo deelt de gemeente bijvoorbeeld bomen uit aan bewoners en biedt een subsidie aan voor klimaatadaptieve maatregelen op particulier terrein.”

Een belangrijke, recente mijlpaal in de vergroening van de stad is het Actieprogramma Klimaatadaptatie en Vergroenen Versteende Wijken, waarvoor Den Haag in 2024 2,4 miljoen euro beschikbaar stelt. In studies naar vergroeningskansen zijn verharde pleinen, brede bermen, stoepen en boomloze straten in kaart gebracht. Aan de hand van een ecosysteemdienstenmodel wordt voor de wijk bekeken waar het extra groen aan moet bijdragen. “Ecosysteemdiensten zijn alle waarden die groen vertegenwoordigt, zoals het tegengaan van hittestress en waterinfiltratie,” legt Pitlo uit. Per plek wordt gekeken wat technisch haalbaar is, waarna er een ontwerp wordt gemaakt. “Door visueel te maken hoe zo`n plek eruit zou kunnen zien open je een gesprek, zowel intern als extern. Op deze manier is concreet gemaakt hoe versteende wijken te vergroenen en kunnen we gelijk aan de slag. Dat doen we samen met bewoners, ondernemers en wooncorporaties.”

Een groot project is de aanpak van de belangrijkste verkeersader van de stad, centrumring de S100. “Dat is een route waar 100 duizenden mensen rijden, dus daar ligt een enorme kans. We willen dit vergroeningsproject in 2025 realiseren wat 1,5 hectare groen zal gaan opleveren.” In de wijken moet dit jaar bijna één hectare groen gerealiseerd worden en een paar honderd bomen. “In totaal willen we in 2024 en 2025 drie voetbalvelden aan nieuw groen.”

Een pareltje onder de vergroeningsprojecten is het wijkpark Cromvliet in Laak waar met financiering van de EU een innovatieve Urban Waterbuffer is toegepast. “Dit project startte in 2018 en is in 2023 afgerond,” vertelt Klemm. “Dit is een herinrichtingsproject in een versteende wijk met kleine woningen zonder balkon of tuin. In een co-creatietraject met de bewoners, scholen en andere organisaties uit de wijk hebben we een groen park gerealiseerd met moestuin en kinderboerderij waar ruimte is voor een speeltuin, voetbalveld, een podium en ecologische oevers langs de kade. Onder het park houdt een waterbuffer regen- en oppervlaktewater vast. Het water wordt opgevangen in een krattensysteem, gezuiverd in een biofilter en vervolgens opgeslagen 15 tot 20 meter onder de grond. “Dat water kunnen we in de zomer oppompen en hergebruiken als drinkwater voor de dieren of voor de moestuin.” Inmiddels is het park het kloppende centrum van de wijk geworden. “Het park zit altijd stampvol. Bewoners zijn echt trots op hun wijk.” Het project heeft een aantal onderscheidingen ontvangen waaronder de Steenbreektrofee voor professionals in 2022. “Een tastbaar voorbeeldproject kan een katalysator zijn voor nieuwe projecten binnen de gemeente,” zegt Klemm. “Het heeft er mede toe geleid dat groen- en klimaatadaptatieprogramma`s nu breder worden opgepakt.”