De Boominspecteurs is bijna klaar met een inventarisatieproject voor de gemeente Ede. Het project is onderdeel van een grootschalige herontwikkeling van een voormalig kazerneterrein tot het World Food Center. De Boominspecteurs heeft een deel van het plangebied nauwgezet in kaart gebracht. Hierdoor kan de gemeente toekomstbestendige besluiten nemen vanaf de eerste planvorming.

Projectleider en adviseur bij De Boominspecteurs Youri van Woerkom vertelt wat er allemaal kwam kijken bij het project. “Het voormalige defensieterrein is groot. Het is onderverdeeld in verschillende terreinen en bouwvelden en wordt gefaseerd ontwikkeld. Voor de ontwikkeling van het World Food Center-terrein, hebben we alle bomen op de steilrand in kaart gebracht en VTA-gekeurd. Deze steilrand vormt een overgang van het bouwterrein naar een bos.”

Er zijn vijfhonderd bomen ingemeten en geïnventariseerd en op veiligheid gecontroleerd (met VTA-controle). De inmeting vond plaats binnen een tijdsbestek van anderhalve dag, met Geo-Max-apparatuur, de eigen tool van De Boominspecteurs. Ook is van alle bomen de kroondiameter gemeten. 

Alle data, inclusief de toekomstverwachting voor de kroongroottes, zijn direct verwerkt in GRIB-inspectie. Dit maakte het tevens mogelijk om diezelfde dag de bomen te inspecteren.  “De gemeente Ede wil vooraf exact weten hoeveel en welke soort bomen er waar staan. Ook wil ze weten wat de kwaliteit is van de bomen en of er bijzondere bomen tussen staan waar rekening mee gehouden moet worden”, geeft Van Woerkom aan.

Wat de gemeente ook interessant vindt, zijn de huidige hoogte en kroonbreedte van elke boom en de toekomstverwachting op dit gebied. “Omdat zij appartementencomplexen wil bouwen op deze locatie, moet rekening gehouden worden met hoeveel ruimte de bomen in de toekomst in zullen nemen. Niemand in het appartementencomplex zit er op te wachten om over een paar jaar met ongewenste schaduw te kampen of met zwiepende takken tegen het raam.”

Van Woerkom toont de digitale GRIB-kaart waar alle bomendata van het World Food Center in staan. “De groene stippen zijn de boompunten waar de stammen staan. Groene rondjes zijn de kronen van de bomen, in de afmeting van hoe groot ze nu zijn. De blauwe cirkels zijn een inschatting van hoe groot de kronen in de toekomst zullen zijn. Dat hebben we als specialisten per boomsoort zelf ingeschat. We maken dus geen gebruik van algoritmes, maar maken een inschatting op basis van de lokale omstandigheden op de steilrand in het plangebied.”

Hij geeft een voorbeeld voor het inschatten van maximale groei per boomsoort: “De kroon van een zomereik met een optimale groeiplaats kan wel een doorsnede krijgen van 30-35 meter. Maar op een droge zandgrond zoals hier in Ede, waar de boom het moet hebben van regenwater en het vocht dat na de winter in de bodem blijft hangen, worden eiken niet zo groot, bereiken ze hoogstens een kroondoorsnede van 20 meter.” Zo is er ook een inschatting voor de toekomstige grootte van de kronen gemaakt van grove den, ruwe berk, Douglasspar, Amerikaanse vogelkers, valse acacia, boswilg, gewone esdoorn en Noorse esdoorn.

Door de data die De Boominspecteurs heeft verzameld is in één oogopslag inzichtelijk met welk ruimtebeslag rekening moet worden gehouden als er gebouwd gaat worden. “Hierdoor kan de gemeente ook van meet af aan nadenken over slimme oplossingen, om bijvoorbeeld waardevolle bomen goed in te passen in het plan.”

Van Woerkom toont twee waardevolle, grote zomereiken op de digitale kaart, die tamelijk staan verscholen in een hoek van de opstanden. Ze zijn tachtig tot honderd jaar oud. “Dit zijn hele waardevolle bomen om in het stedenbouwkundig plan proberen in te passen.”

De Boominspecteurs zal adviseren om enkele omliggende kleine boompjes te verwijderen. “Deze zomereiken hebben zoveel waarde dat zij als monumentaal bestempeld kunnen worden. Of dat de ruimte er omheen voor deze bomen gereserveerd kan worden, misschien zelfs in een bestemmingsplan. Door ze de ruimte te geven, zullen de zomereiken prominent in beeld komen en krijgen zij ontwikkelruimte voor de toekomst, om wel tweehonderd of misschien wel driehonderd jaar oud te kunnen worden.” Hij laat ook enkele jonge eiken zien. “Hier kan men ook rekening mee gaan houden, omdat zij in potentie mooi groot kunnen groeien.”

Raimond Simons van de gemeente Ede bevestigt: “We hebben De Boominspecteurs gevraagd om advies uit te brengen. We nemen hun advies mee in onze overweging, samen met verschillende andere adviezen, want er spelen natuurlijk verschillende belangen tijdens de ontwikkeling. Het is dus nog niet duidelijk of we bovenstaand advies zullen overnemen.”

Er wordt geen groeiplaatsverbetering toegepast, omdat de kwaliteit van de opstanden goed is, maar ook omdat er op de steilrand heide groeit, die gebaat is bij weinig nutriënten en voeding. Ook zijn de soorten op de steilrand van nature gevestigd in dit zandgrondgebied en passen ze bij het landschap in het bos. “Boswilg is een voorbeeld van een inheemse soort die van grote ecologische waarde is. Hij bloeit vroeg in het jaar en trekt veel insecten aan. Aan de opstanden wil de gemeente dus zo min mogelijk veranderen,” legt Van Woerkom uit. 

Wel zal De Boomadviseurs adviseren om beperkt te dunnen, met name in de stukken waar grove den staat. “Ze staan eigenlijk te dicht op elkaar waardoor ze een ongunstige lengtediameterverhouding hebben. Door enkele bomen te verwijderen, kunnen de resterende bomen investeren in diktegroei, zodat ze stabieler worden en het risico op omvallen afneemt.” Het alternatief is om op deze plek om te vormen en een divers sortiment aan te gaan planten.

Na deze grove inventarisatie volgt nog een gedetailleerde inventarisatie die aangeeft welke bomen het  beste behouden kunnen worden en welke bomen zullen moeten wijken voor de bouwwerkzaamheden. “Maar voor een goede planvorming zijn deze data-inwinning en onze handreikingen op basis van een data-analyse de allereerste belangrijke stap. De informatie die wij in kaart brengen is met name voor een landschapsarchitect heel waardevol. In dit geval loopt deze groene structuur ver door en zal zij een onderdeel gaan vormen van de toekomstige hoofdstructuur van de nieuwe wijk. Op basis van onze adviezen kunnen zij gerichte keuzes gaan maken. Kortom, een goed plan begint met een goede basis.”