Storix boom en landschapsbeheer heeft per 2 februari 2021 officieel octrooi op de Vlinderfilterkast voor Eikenprocessierups (EPR) beheer maar trekt het octrooi nu terug.
De Vlinderfilterkast leek een unieke uitvinding en een prachtige ecologisch en duurzame oplossing om de EPR overlast onder controle te krijgen. En dat is het ook, blijkt na uitvoerige testen, monitoring en onderzoek van 3.600 EPR-nesten op circa 200 verschillende locaties.
Als je EPR-nesten in de Vlinderfilterkast legt, komen er, van de 100 dieren die zich uit het nest ontpoppen, 94 parasieten en slechts 6 EPR-vlinders uit. Dit is een voorbeeld uit de monitoring bij Storix van EPR-nesten die ‘geoogst’ zijn in de nabijheid van bloemrijk grasland. Een parasiteringspercentage van maar liefst 94% door wilde sluipwespen en sluipvliegen.
Het gemiddelde percentage parasieten in een EPR-nest in Nederland, wordt aan de hand van de uitgebreide monitoring geschat op zo’n 50%.
Ton Stokwielder, directeur en oprichter van Storix Boom- en landschapsbeheer (Storix) : “De voorzichtige conclusie kan getrokken worden dat, door deze parasieten een hotel te bieden in de vorm van de Vlinderfilterkast, overgegaan kan worden van bestrijden via reguleren naar beheren van de Eikenprocessierups. De wens is om ze uiteindelijk te behandelen als diersoort die past in het ecosysteem zonder dat overlast een issue wordt zoals afgelopen jaren. Hiervoor is alleen het plaatsen van Vlinderfilterkasten overigens niet afdoende. Belangrijker nog, is dat je op basis van data, die wij inmiddels vanuit ons onderzoek voorhanden hebben, op een effectieve en efficiënte wijze kan bijsturen en reguleren. Het door ons verkregen octrooi voorzag in dit laatste in onvoldoende mate. Dit, tezamen met het geuite ongenoegen van Silvia Hellingman, wat wij ons overigens best wel hebben aangetrokken, zijn de belangrijkste redenen om nu het octrooi terug te trekken. We zijn niet het bedrijf en het type mensen dat zich dagelijks wil bezighouden met juridisch getouwtrek.”
De reden van de octrooiaanvraag was overigens tweedelig. Enerzijds om de enorme reeds gedane investeringen van Storix deels terug te verdienen. Anderzijds om budget vrij te krijgen voor het aanvullende verdere onderzoek van Storix omtrent EPR en haar natuurlijke vijanden.
Ton Stokwielder: “Ik ben hier al sinds 1996 mee bezig. Inmiddels zijn we 25 jaar verder en heeft de wetenschap deze vraag slechts nog maar in beperkte mate weten te beantwoorden. Verder onderzoek om onze methodiek steeds verder te verbeteren is gewenst maar ook heel kostbaar. Toen Storix geconfronteerd werd met het ongenoegen van Silvia Hellingman over zijn octrooiaanvraag heeft Storix haar voorgesteld het verkregen octrooi te delen. Zij stond hier niet voor open. Silvia en ik zitten hier anders in. Zij gaf me toen aan dat zij van mening was dat je door octrooirechten en de hieruit voortvloeiende exclusiviteit gebruik van methoden voor natuurlijke bestrijding van plaaginsecten zoals de eikenprocessierups belemmerd. Ik begrijp dat, maar zie ook in dat de door ons ontwikkelde en nog door te ontwikkelen methode zo kostbaar is dat dit alleen realiseerbaar is met een passend verdienmodel. Eigenlijk willen we dus allebei ongeveer hetzelfde maar zijn we het niet eens over het te volgen pad er naartoe.”
Storix Boom- en Landschapsbeheer maakt voor iedere klant maatwerk, gebruik makend van haar modulaire aanpak. Deze aanpak wordt steeds verder doorontwikkeld door het team van ecologen, entomologen en experts op het gebied van boom- kruiden- en maaibeheer.
Ton Stokwielder: “We willen gewoon werken aan een betere, duurzamere wereld waar plaats is voor ieder levend wezen maar waar wel een onaanvaardbare overlast kan worden voorkomen door in dit geval een juiste balans tussen EPR en zijn natuurlijke vijanden te creëren. Dit bereiken we het liefst in samenwerking en goede harmonie.”
Het Storix team heeft besloten de energie te blijven richten op onderzoek en ontwikkeling van EPR bestendig beheer in plaats van een juridische strijd aan te gaan over een octrooi. Storix voert nu zelf in overleg met en op basis van adviezen van wetenschappers uit België onderzoek uit. Uit deze onderzoeken komen naast veel inzicht uiteraard ook steeds meer vragen naar voren.
Ton Stokwielder: “Hopelijk komt er, na 25 jaar wachten op een wetenschappelijk onderbouwd antwoord op de invloed van sluipwespen en -vliegen, uiteindelijk een keer voldoende budget vrij om vanuit overheidswege een wetenschappelijk onderzoek te starten omtrent deze vragen. Het huidige Life-project wat een samenwerkingsverband is tussen vijf provincies uit Nederland en België is een stap in de goede richting maar er is veel meer budget nodig.”
De wens is dan ook dat Storix Boom & Landschapsbeheer in de toekomst data en kennis blijft uitwisselen om zo, in samenwerking met de specialisten op het gebied van EPR, de onaanvaardbare overlast van EPR tot het verleden te laten behoren.
De Vlinderfilterkast is een prachtig ‘hotel’ waar de vlinders niet uit kunnen, wat de parasieten beschermd voor hun natuurlijke vijanden en last but not least….geen overlast veroorzaakt voor mens en dier ook al ligt het ‘hotel’ vol met nesten.
Voor inzet van de Vlinderfilterkast is slechts de helft of minder budget nodig dan voor de inzet van bacteriën of aaltjes, met hetzelfde resultaat.
Met één groot en belangrijk verschil en voordeel:
Inzet van de Vlinderfilterkast is op juiste schaal in combinatie met monitoring een ‘ecosysteem-stimulator’. Door over data te beschikken kan op het juiste moment het aantal nesten in de kast opgeschaald en afgeschaald worden. Er wordt dus maatwerk geleverd.
Inzet van bacteriën is een ‘ecosysteem-ontwrichter’ ondanks dat het om biologische bestrijding gaat.
Een geleidelijke overstap van methodes is mogelijk.
Meer info over inzet van deze duurzame en ecologisch verantwoorde methode kunt u vinden op de website van Storix Boom & Landschapsbeheer.
