Tagarchief: Expedio Arbori

Specialistische kennis voor onderzoek naar breukvastheid en stabiliteit van bomen

P7103611
Lees het gehele artikel

Natuurlijk is het bedrijf Expedio Arbori, actief in de markt voor het inventariseren en inspecteren van hele populaties bomen. Dat soort projecten hoort er bij. Maar voor Ronald wordt het “boomtechnisch” pas echt interessant als er hele specifieke informatie over één of een klein aantal bomen gewenst is. Dan valt zijn kennis, kunde en ervaring pas echt vrij. Denk daarbij onder andere aan diepgaand onderzoek naar de stabiliteit of breukvastheid van een oude boom in een stadscentrum of veiligheidsinspecties van door schimmels geïnfecteerde bomen. 

We hebben afgesproken in een middelgrote stad in midden Nederland. Daar ontmoeten we Ronald Wobben van Expedio Arbori in zijn natuurlijke habitat: in een stadscentrum en logischerwijze omgeven door bomen. Hij heeft zijn meest gebruikte gereedschappen al uitgestald; een spade, een houten hamer en een zogenaamde sondeerstok. Met deze stok kun je al een beetje “in” de boom kijken, maar daarover later meer. Ronald steekt van wal: ‘Mijn belangrijkste hulpmiddel voor de inventarisatie en analyse van een boom zie je nu echter niet. Dat zijn mijn kennis, kunde en ervaring die worden ingezet door alleen nog maar naar de boom te kijken. De visuele inspectie levert al heel veel bruikbare informatie op, tenminste als je weet waar je op moet letten. Met de sondeerstok kan ik in de stam “kijken” door in bestaande gaten te prikken. De weerstand die ik ondervind, is een indicatie voor bijvoorbeeld houtrot. Dit kun je ook horen als je met een houten hamer de boom als klankkast gebruikt. Ik gebruik de diagnostische meetapparatuur pas als dit noodzakelijk blijkt te zijn na mijn eigen visuele inspectie.’

Beeld (resultaat) van het Picusonderzoek.

Breukvastheidsonderzoek 

Expedio Arbori beschikt over een Picus geluidstomograaf om de boom van binnen te bekijken. Rondom de stam worden een aantal pinnetjes (0,8-2mm) geslagen tot de eerste jaarring. Door met een hamer op deze pinnetjes te slaan en vervolgens de resulterende geluidsgolven te registreren en te analyseren, krijg je een goed beeld van het inwendige van de betreffende boom. 

Daar waar de Picus gebruik maakt van geluidsgolven, en de mate van aantasting van het hout op meetniveau in beeld kan brengen, wordt bij de TreeTronic gebruik gemaakt van een zwakstroom. 

Aan de hand van het elektrisch geleidingsvermogen van het hout, kan een beter beeld verkregen worden van de soort beschadiging en/of de mate van aantasting. 

Zo kan met de TreeTronic een beginnende aantasting in een vroeg stadium ontdekt worden en/of kan de mate van aantasting aan de stamvoet, ook onder maaiveldniveau, benaderd worden.

Stabiliteitsonderzoek

Hoewel een indicatie van de stabiliteit van de boom ook verkregen kan worden bij inzet van de Pcius of Treetronic, kan deze ook fysiek beproefd worden door een zogenoemde trekproef uit te voeren. Bij deze onderzoeksmethode wordt de windbelasting op een boom gesimuleerd door met een in de boom aangebrachte kabel aan de boom te ‘trekken’. Een inclinometer aan de stamvoet van de boom registreert de bewegingen in de kluit en daarmee de stabiliteit van de boom.  

Hoe waarderen we de openbare ruimte? Taxeren van bomen en groen is een vak apart

Lees het gehele artikel

Om de waarde van een boom te bepalen is het volgens Ronald Wobben van Expedio Arbori belangrijk na te gaan waar een boom in beginsel voor is bedoeld.

Wobben: “Is een boom voor productiedoeleinden aangeplant, zoals houtproductie, dan taxeren we de handelswaarde geheel conform de marktwaarde. Datzelfde geldt bij een boomkwekerij. Staat een boom echter in de openbare ruimte en moet deze plaats maken voor herinrichting of als gevolg van een beschadiging, dan berekenen we de vervangingskosten. Is de boom zo groot of heeft de status monumentaal en dus niet één op één bij de kwekerij te verkrijgen, dan benaderen we de vervangingskosten met het rekenmodel vervangingskosten van de Nederlandse vereniging van Taxateurs van Bomen (NVTB), waar wij als geregistreerd taxateur bij zijn aangesloten.”

Expedio Arbori schat de verhoogde beheerkosten bij deze boom in op 1500 euro.

Boomeffectanalyse

In het geval van herinrichtingsprojecten staat de kwaliteit van een boom voorop bij de vraag of deze behouden kan blijven of niet, zo weet Wobben. “Is de boom waardevol en wellicht te verplanten, dan wordt dit met een verplantbaarheidsonderzoek onderbouwd: geen investeringsverlies en een goede boombalans. Als blijkt dat uit de bomeneffectanalyse (BVE) de boom niet behouden kan blijven, dan vindt taxatie plaats. De te compenseren waarde wordt aan de uitvoerende partij gevraagd, zodat er in een duurzame aanplant van nieuwe bomen kan worden voorzien.”

De benadering van de vervangingskosten kent een parabolische vergelijking. “Een boom bij de kwekerij aanschaffen kost bijvoorbeeld 250 euro. Het vervoer, aanplanten, de verankeringsmaterialen en watergeefvoorzieningen zijn de eerste investeringen. Ondertussen is de investering opgelopen tot pakweg 1.400 euro. Staat de boom in de openbare ruimte? Dan zal deze een wettelijke vrije doorgang moeten geven, waardoor de eerste paar decennia begeleidingssnoei is vereist, totdat de boom aan zijn functie voldoet. De investering bij een gemiddelde laan- en straatboom is dan al gauw 8.000 euro. Daarna volgt het afschrijven.”

Boomschade

“Beschadigingen door aanrijding, brand en weers-invloeden kunnen de levensduur van een boom verkorten en de beheerder met hogere kosten opzadelen. Is de boom dermate beschadigd dat deze gekapt moet worden, dan berekenen we de vervangingskosten. Dient herstel plaats te vinden, dan worden deze kosten als verhoogde beheerkosten opgevoerd.” 

“Een misverstand in de waardebepaling is het toekennen van een emotionele waarde. Ieder mens heeft een ander gevoel bij een boom en ze rekenen zich al snel rijker; het is toch de mooiste boom van de straat. Hoewel er meerdere rekenkundige benaderingen zijn bijgekomen, is de emotionele waarde niet te taxeren. Over de meerwaarde als het afvangen van fijnstof, reguleren van de temperatuur in de stad, waterberging en waardevermeerdering van vastgoed: ik merk een positieve vooruitgang, ook op Europees niveau. Mijn antwoord op de vraag hoe waarderen we de openbare ruimte? Nou, steeds meer.”