Op weg naar een duurzame buitenruimte

Samenwerken om klimaatschade te verminderen

Door een duurzame buitenruimte te creëren, kan schade door klimaatverandering verminderd worden. Bijvoorbeeld als het gaat om wateroverlast en hittestress. Ook kan het leefklimaat verbeteren en de biodiversiteit toenemen. “Maar om dat te bereiken, moeten alle oplossingen elkaar vinden. Aan alleen een duurzame steen heb je niets, als de rest van de buitenruimte niet op elkaar is afgestemd”, vindt Mirjam Rosman, manager marketing en communicatie bij MBI De Steenmeesters.

In het licht daarvan startte MBI vorig jaar intern een initiatief onder de noemer City Health; de gezonde stad. “Wij zijn hierbij intensief gaan samenwerken met Buro Bert Huls, een toonaangevende landschapsarchitect en visionair. We hebben hem gevraagd om richtlijnen op te stellen voor het inrichten van de buitenruimte tot een gezonde stad. Bijvoorbeeld: hoe kun je een straat ‘waterproof’ maken met toepassing van een waterpasserende steen, maar ook met oplossingen van andere producten, kwekers en fabrikanten. Zo willen we bredere oplossingen aandragen voor de markt, voor onder meer water, hitte en biodiversiteit. Dat gaat verder dan alleen kijken naar de duurzaamheid van je eigen product. We willen toe naar een bredere advisering, waarbij producenten en architecten samen aan de ontwerptafel gaan zitten om dit naar een hoger niveau te krijgen. Er moet nog veel gebeuren om de stad op een goede manier in te richten.”

Wat de juiste, goede manier is, hangt helemaal af van de opgave. Waar nu vaak de tendens is: alle bestrating moet open, dan kan er gras in groeien en kan het water weg, zijn er ook andere mogelijkheden. Misschien is het wel beter om delen van de stad dicht te maken en hier water te verzamelen om het te begeleiden naar de juiste plek voor later gebruik. “Zo kan de inrichting van de stad gebruikt worden om te verkoelen of kun je bijvoorbeeld versteende wadi-plaatsen aanleggen. We hebben onszelf uitgedaagd outside the box te denken om bepaalde thema’s aan te kunnen pakken. Begin 2023 verwachten we een eerste versie van de richtlijnen voor de gezonde stad uitgewerkt te hebben.” 

“Het doel van dit project is niet alleen om als MBI meer verantwoordelijkheid te nemen in onze rol, maar we vertrouwen erop hiermee ook een initiatief te starten om samen te werken met andere toonaangevende partijen om zo mooie en goede oplossingen te bedenken. “Er zit zoveel kennis in de markt, maar die moet in de praktijk ook samengebracht worden. Om een voorbeeld te noemen: bomen zijn de natuurlijke airco’s van de stad. Door hier de bestrating en andere elementen op aan te passen, kun je ervoor zorgen dat de wortels zich voldoende kunnen ontwikkelen en de boom voldoende water krijgt. Er zijn veel meer creatieve oplossingen te bedenken dan we op dit moment doen.”

Het initiatief ligt nu geheel bij MBI. “Er wordt wel over verschillende producten gesproken. Er komen ongetwijfeld ontwikkelingen uit waarbij andere leveranciers kunnen aansluiten. Het is ons doel de hele thematiek rond de buitenruimte beter op de kaart te zetten. Nu verkent iedere fabrikant duurzaamheid op productniveau. Maar we hebben uiteindelijk allemaal de opgave om klimaatverandering het hoofd te kunnen bieden. Dus ook wij moeten verder kijken dan we nu doen.”

Rosman is ervan overtuigd dat veel verschillende bedrijven kunnen aansluiten bij het concept City Health. Denk bijvoorbeeld aan leveranciers van bodemsubstraat, kruidenmengsels, waterbuffersystemen, waterafvoer, systemen voor begroeiing van gevels en boomkwekerijen. “Het creëren van de gezonde stad is iets wat we met elkaar moeten doen. Het is belangrijk om te laten zien wat er allemaal mogelijk is met bestrating of verharding in combinatie met water en groen en hoe je daar innovatie uit kunt halen voor jezelf en voor de leefomgeving.” MBI heeft inmiddels zelf al mooie ideeën opgedaan. Bijvoorbeeld: hoe kun je wadi’s nog meer benutten dan voor enkel de opslag van water? “Onze architect had bijvoorbeeld bedacht dat je er stapstenen in kunt maken. Zo wordt de ruimte zowel als de wadi vol als leeg is benut, als speelruimte voor kinderen.   

Zo maak je er een leuke speelplaats in een woonwijk van. En zo zijn er nog meer mogelijkheden om water te betrekken bij de leefruimte.” 

Volop ideeën dus. Natuurlijk staat ook de verduurzaming van de eigen producten van MBI niet stil. Zo wordt er bij de productie van bestrating gekeken hoe er minder cement kan worden toegepast, omdat dit materiaal een hoge CO2-footprint heeft. “Dat is best lastig. Want als je van granulaat een vaste steen wilt maken, is er een activator nodig, zoals cement er één van is. Wat wij in ons onderzoekscentrum hebben vastgesteld, is dat er bij toepassing van cement in een standaard receptuur altijd een inactief deel overblijft. Dat kunnen wij vervangen door andere hulpstoffen die bewerkstelligen dat het cement efficiënter wordt gebruikt en er dus minder nodig is. Zo krijg je een steen met een veel lagere CO2-footprint. We kijken ook naar toepassing van andere activatoren, maar die hebben ook allemaal hun goede en minder goede kanten. Dan hebben ze misschien wel een lagere CO2-footprint, maar komen er wellicht agressievere stoffen in het milieu. Het belangrijkst voor de toekomst is dat stenen circulair blijven en dat er niets aan wordt toegevoegd, waardoor ze dit niet meer zouden zijn. Ook het toevoegen van schaarse grondstoffen is niet effectief voor de lange termijn. Dit staat hoog op de interne MBI-agenda.”