In alle projecten van Mecanoo staat de leefkwaliteit centraal

Architecten- annex landschapsbureau Mecanoo is een hoofdspeler op het gebied van integraal ontwerp, waarin verschillende vakdisciplines worden geïntegreerd. Associate partner Pieter Hoen en landschapsarchitect Anne-Marie van der Weide, beiden met jarenlange ervaring met interdisciplinaire ontwerpen, vertellen wat de laatste ontwikkelingen hierin zijn op het gebied van verduurzaming en vergroening.

Er is tegenwoordig enorm veel aandacht voor interdisciplinair werken. Maar bij het internationaal opererende Mecanoo, met zijn ruim 130 medewerkers verdeeld over drie kantoren wereldwijd, is het al decennialang usance dat architecten en landschapsarchitecten hun kennis uitwisselen en samenwerken. Dat doen zij op alle schaalgroottes, van zeer grote projecten tot kleine objecten.

Hoen en Van der Weide bevestigen dat pakweg twintig jaar geleden de markt in grotere mate ontwikkelaar gedreven was. ‘Inmiddels denken opdrachtgevers, met name overheden, merkbaar beter na over de leefkwaliteit van de openbare ruimte. Er worden nog steeds woningen en appartementen gebouwd, maar de aandacht voor groen is groter,’ zeggen zij.

In alle projecten van Mecanoo staat de leefkwaliteit van mensen, flora en fauna centraal. Van der Weide schetst de kenmerken  aan de hand van een daktuinproject met daaronder parkeergarage in opdracht van het Hoogheemraadschap. ‘De opdrachtgever wil met het voorterrein de passant uitnodigen om kennis te maken met het Waterschap, De achterliggende siertuin en natuurtuin zijn gericht op de werknemers. Hier kan geluncht, gewerkt of een luchtje geschept worden.’

Waar een decennium geleden de trend leek te ontstaan om te ‘vergroenen om het vergroenen’ en zo veel mogelijk gevels en daken werden ingezet, denken opdrachtgevers steeds meer na over de gebruikerswaarde van groen. Met andere woorden: er is aandacht voor groen waar de eindgebruiker baat bij heeft. Van der Weide: ‘Als professionals waren wij al lang bewust bezig met hoe groen en gebouw elkaar optimaal versterken, waarbij biodiversiteit, aansluiting op de omgeving en gebruiker goed samengaan. Maar opdrachtgevers stellen nu eindgebruikers ook veel meer centraal.’

Hoen illustreert deze ontwikkeling met een recent Mecanoo-project: de renovatie van de huisvesting van De Nederlandsche Bank (DNB) op het Frederiksplein in Amsterdam. Daar lag de vraag om het gebouw en de daarbij behorende buitenruimtes een veel groener, biodiverser en daarmee ecologisch waardevoller te maken. Ook zal het gebouw een veel uitnodigender karakter krijgen. ‘De aanwezige patio’s, een daktuin en de directe omgeving van het gebouw worden vergroend en de toegankelijke kade wordt meer verbonden met de publieke ruimte van de stad. Een van de unieke aspecten van het gebouw is dat door het demonteren van de ronde toren in de westpatio – de satelliet – een draagconstructie onder de binnentuin aanwezig. De toren is elders opnieuw opgebouwd. DNB heeft ons daar uitgedaagd om, in samenwerking met onder anderen ecologen en omwonenden, per specifieke ruimte te kijken hoe deze maximaal kan worden vergroend, met onder meer eetbaar groen als eis.’

Ook haalt Hoen project Carthesiusdriehoek in Utrecht aan. Daar heeft Mecanoo driedimensionale ecologische corridors ontworpen. ‘Bij dit project zaten de ontwerpers en ecoloog aan de voorkant van het traject aan tafel. Deze vroege betrokkenheid van de combinatie architecten en landschapsarchitecten met ecologen geeft aan hoezeer doelgericht vergroenen centraal is komen te staan’, aldus Hoen. ‘Ook op regionale schaal denken we ook al vroeg mee met de opdrachtgever, op politiek niveau. Hier komen dan verschillende projecten uit voort.’

Mecanoo ontzorgt de opdrachtgever doordat het bureau meedenkt in alle mogelijke facetten van een fijn woonklimaat. Daarbij is aandacht voor groen voor duurzaamheid, biodiversiteit en het creëren van een plek die uitnodigt om te ontspannen en die de gezondheid een boost geeft een onmiskenbaar onderdeel. Maar ook sociale facetten zoals veiligheid en verbinding spelen een rol. Een voorbeeld van verbinden geeft Van der Weide met een project in Rotterdam-Zuid bij de haven van Rotterdam: ‘Een nieuw perspectief voor Rotterdam-Zuid’. Hier heeft Mecanoo een park ontworpen voor een dijklichaam, dat met groene vingers de wijk inloopt. Van der Weide: ‘Voor deze locatie is een visie ontworpen voor een sociaal economische vooruitgang. Het park zal de wijk verbinden met de haven en dus met de werkgelegenheid. Tegelijkertijd draagt het park bij aan de fijne woonomgeving voor de bewoners.’

Mecanoo beschikt over een groot netwerk, waarmee het intensieve, duurzame relaties onderhoudt. ‘Wij geloven in samenwerken. Dat is ook nodig bij innovatie en grootschalige ontwikkelingen,’ aldus Hoen. Bij internationale projecten werkt Mecanoo samen met lokale partners. Bij specifieke vragen betrekt het bureau specialistische kennis en of onderzoeksinstituten zoals Wageningen Research Centre, TU Delft en de Universiteit van Utrecht.

Samenwerken is meer dan ooit verankerd in de verschillende nieuwe contractvormen waarin wordt aanbesteed. Mecanoo merkt duidelijk dat bouwteams en consortiums een vanzelfsprekendheid zijn geworden. Hoen en Van der Weide concluderen: ‘Samenwerken vergroot de kansen voor alle partijen. Het is een win-win situatie voor opdrachtgevers, marktpartijen en eindgebruikers. En het tilt groen naar een aantoonbaar hoger niveau.