Spelen met klimaatadaptatie

Afgelopen winter was het nat, heel nat. De lange regenperiode vulde de rivieren tot ze bijna over de kade stroomden, zoals bij ons in Deventer. Het maakte weer goed duidelijk: we staan voor een grote opgave in Nederland op het gebied van klimaatadaptatie. Hevige regenbuien en lange natte periodes wisselen af met soms maanden van droogte, want er wordt alvast gewaarschuwd dat de zomer wel weer heel droog kan worden. Dit vraagt om een nieuwe kijk op water: niet meer alleen zo snel mogelijk afvoeren, maar waar mogelijk vasthouden en in de bodem laten wegzakken. En dat biedt prachtige kansen in de openbare ruimte voor spelen, beleven en ontmoeten, als we er tenminste op een slimme manier mee omgaan als beleidsbepalers, ontwerpers en inrichters.

Water wordt weer meer de ruimte gegeven, ook in stedelijke omgevingen. Er worden steeds meer wadi’s aangelegd. Elke nieuwbouwwijk heeft ze wel maar ook in de bestaande stad lukt het steeds beter om hier de nodige ruimte voor te creëren. Het beeld is hier vaak nog enkel een strak gemaaide laagte. Maar hoe mooi zou het zijn als deze soms natte en meestal droge groene ruimte een uitdagende speelruimte wordt, met volop ruimte voor beleving en beweging?

Met water spelen is altijd leuk en ook heel leerzaam. Zeker als je laat zien waar het water vandaan komt en hoe de speelwaarde verandert wanneer het weer verandert. Er zijn mogelijkheden genoeg om te ‘spelen met klimaatadaptatie’ vinden we bij OBB Spelmakers en Ruimtedenkers. Een balanceerparcours wordt tijdelijk veel uitdagender als het heeft geregend. Het eiland dat ontstaat prikkelt de fantasie. Houd je droge voeten als je met het slingertouw over het water gaat? Er zijn al leuke voorbeelden te vinden verspreid door het land, maar nog heel veel kansen zijn onbenut.

Hoe zit het dan met de veiligheid en gezondheidsrisico’s van een wadi-speelplek? Belangrijk is natuurlijk de waterkwaliteit. Het gaat hier om regenwater en daar is op zich natuurlijk niks mis mee. Wat wel een probleem kan zijn is vervuiling in de bodem of een overmatige hoeveelheid hondenpoep. Zorg er dus voor dat de ondergrond schoon is. Voor wat betreft de veiligheid van spelen bij het water is het met name van belang dat er goed zicht is op de plek en dat de overgang van land naar (tijdelijk) water duidelijk en veilig is, aldus ook het Kenniscentrum Letselpreventie op veiligheid.nl. 

Wat dat betreft is een wadi bij uitstek geschikt om in te spelen omdat, anders dan bij de meeste watergangen en vijvers, aan deze voorwaarden vaak al wordt voldaan. Door de wadi bij de speelplek een flauw talud mee te geven, zodat een rennend kind goed kan stoppen en de eerste meter water niet dieper wordt dan 50 cm. creëer je een veilige oever. Met het zicht op de plek zit het bij een wadi meestal wel goed, maar zorg voor goede zichtlijnen wanneer er wel beplanting omheen staat. Een veilige waterrijke speelomgeving is dus eenvoudig te realiseren en een aanwinst voor de kinderen in de wijk.

Daarnaast wordt er, zeker in nieuwbouw, nog te vaak gedacht dat een speelplek ‘prima in een wadi kan’, zonder goed na te denken over welke gebruikswaarden we daar dan willen realiseren. Een trapveld in een wadi, of uitdagende toestellen waar valdemping onder moet in een gebied dat vaak onder water staat. Ja, een wadi biedt ontzettend veel speelwaarde maar nee, niet al het spel is fijn in een wadi. Zeker niet als we kijken vanuit de bril van toegankelijkheid. Denk daarom bij dit soort in te richten gebieden goed na over differentiatie in hoogte: zorg voor een gedeelte dat altijd droog is en zet daar de grotere samenspeeltoestellen, elementen met valondergronden, trapveldjes en ontmoetvoorzieningen. Maak lagere gedeelten waar je fijn kan spelen en die interessanter worden als het natter is (denk aan water- en zandspel, balansparcours, slingertouwen en verstopmuurtjes) en zorg ten slotte voor een deel wat altijd natter is en waar volop ruimte is voor beleving van natuurlijke elementen. 

Zo vergroten we niet alleen de biodiversiteit op onze klimaatadaptatieve plekken, maar ook de speeldiversiteit.

Wil je ook een leuke wadi-speelplek realiseren? Bij OBB Spelmakers + Ruimtedenkers hebben hier veel ervaring mee en dus goede praktijkvoorbeelden en daarom denken we graag ook met jou mee.